Druidēs rēbus dīvīnīs intersunt, sacrificia pūblica ac prīvāta
prōcūrant, religiōnēs interpretantur: ad hōs magnus
numerus adulēscentium discendī causā concurrit,
magnōque hī sunt apud eōs honōre. nam ferē dē omnibus
5 contrōversiīs pūblicīs prīvātīsque cōnstituunt, et, sī quod
facinus admissum est, sī caedēs facta, sī dē hērēditāte, dē
fīnibus contrōversia est, Druidēs rem dēcernunt, praemia
poenāsque cōnstituunt. sī quis aut prīvātus aut pūblicus
eōrum dēcrētō nōn stetit, sacrificiīs interdīcunt: haec poena
10 apud eōs est gravissima. eī quibus ita interdictum est
numerō impiōrum ac scelestōrum habentur; eīs omnēs
dēcēdunt, aditum sermōnemque fugiunt, nē quid ex
contāgiōne incommodī accipiant; neque eīs petentibus iūs
redditur neque honōs ūllus datur. hīs autem omnibus
15 Druidibus praeest ūnus, quī summam inter eōs habet
auctōritātem. hōc mortuō, aut is quī ex reliquīs excellit
dignitāte succēdit, aut, sī sunt multī parēs, suffrāgiō
Druidum, nōnnumquam etiam armīs, dē prīncipātū
contendunt. disciplīna eōrum in Britanniā reperta atque
20 inde in Galliam trānslāta esse exīstimātur, et nunc eī, quī
dīligentius eam rem cognōscere volunt, plērumque in
Britanniam discendī causā proficīscuntur.

Druidēs ā bellō abesse solent neque tribūta ūnā cum reliquīs
pendunt; mīlitiae vacātiōnem omniumque rērum
25 immūnitātem habent. tantīs praemiīs excitātī et suā sponte
multī in disciplīnam conveniunt et ā parentibus
propinquīsque mittuntur. magnum ibi numerum versuum
ēdiscere dīcuntur; itaque nōnnūllī vīgintī annōs in disciplīnā
permanent. neque fās esse exīstimant hōs versūs litterīs
30 mandāre, cum in reliquīs ferē rēbus Graecīs litterīs ūtantur.
id mihi duābus dē causīs īnstituisse videntur, quod neque
in vulgum disciplīnam efferrī velint, neque eōs, quī discunt,
litterīs cōnfīsōs minus memoriae studēre. in prīmīs hoc
volunt persuādēre, animās nōn perīre, sed ab aliīs post
35 mortem trānsīre ad aliōs, atque hōc maximē hominēs ad
virtūtem excitārī putant metū mortis neglēctō. multa
praetereā dē sīderibus atque eōrum mōtū, dē mundī ac
terrārum magnitūdine, dē rērum nātūrā, dē deōrum
immortālium vī ac potestāte disputant et iuventūtī trādunt.

40 nātiō omnis Gallōrum est magnopere dēdita religiōnibus,
atque ob eam causam eī, quī sunt affectī graviōribus morbīs
quīque in proeliīs perīculīsque versantur, aut prō victimīs
hominēs immolant aut sē immolātūrōs esse vovent
administrīsque ad ea sacrificia Druidibus ūtuntur, quod,
45 nisi prō vītā hominis reddātur hominis vīta, nōn posse
deōrum immortālium nūmen plācārī arbitrantur: pūblicēque
eiusdem generis habent īnstitūta sacrificia. aliī simulācra
ingentī magnitūdine habent, quōrum membra vīminibus
contexta vīvīs hominibus complent; simulācrīs incēnsīs
50 hominēs flammā circumventī pereunt. supplicia eōrum quī
in fūrtō aut in latrōciniō aut aliquā noxiā sint comprehēnsī
grātiōra deīs immortālibus esse arbitrantur; sed, cum cōpia
eius generis dēfēcit, etiam ad innocentium supplicia
dēscendunt.